Vievie

Viêm cân gan chân là tình trạng viêm của cân bàn chân gây đau gót chân và ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Đây là một bệnh lý phổ biến trong cộng đồng, thường gặp ở nam giới tuổi trung niên, vận động viên và những người lao động nặng nhọc.

Khoảng 70% các trường hợp bệnh nhân viêm cân gan chân có gai xương gót kèm theo. Gai xương gót được hình thành do sự lắng đọng canxi bao bọc tại các vị trí tổn thương mạn tính. Vì thế, gai xương gót là hệ quả chứ không phải nguyên nhân gây viêm cân gan chân, do vậy điều trị đau trong viêm cân gan chân không phải là phẫu thuật lấy bỏ gai xương gót.

NGUYÊN NHÂN

Cân gan chân có vai trò hấp thu lực tác động lên bàn chân khi con người vận động. Khi những lực tác động này vượt quá sức chịu đựng của cân gan chân sẽ gây tổn thương cho tổ chức này. Những tổn thương này làm kéo căng cân gan chân, làm xơ cứng, mất tính đàn hồi, làm giảm khả năng chịu lực của cân gan chân.

ĐỐI TƯỢNG DỄ MẮC BỆNH

• Giới nam, đặc biệt trong độ tuổi trung niên 40-60 tuổi
• Người thừa cân, béo phì làm tăng áp lực của trọng lượng cơ thể lên sức chịu lực của cân gan chân
• Đặc thù nghề nghiệp phải đứng lâu (giáo viên, công nhân nhà máy…), vận động đi lại nhiều, thường xuyên tác động lực lên bàn chân (diễn viên múa balê, vận động viên marathon…)
• Thường xuyên mang giày cao gót, mang giày dép đế cứng
• Người có bàn chân bất thường, như bàn chân bẹt hoặc bàn chân lõm, đều dễ bị viêm cân gan chân hơn người có cung lòng bàn chân bình thường

TRIỆU CHỨNG

• Đau thốn ở gót chân 1 hoặc 2 bên, đau nhất vào thời điểm sáng ngủ dậy, đặt chân xuống đất đi vài bước, sau đó đi lại một khoảng thời gian thì cơn đau giảm dần
• Đau tăng sau khi chơi thể thao, khi đi bộ nhiều, đứng lâu, mang xách vật nặng hoặc mang giày không phù hợp
• Dùng tay đè ấn quanh gót chân hoặc đứng bằng gót chân cũng có thể gây ra đau chói.
• Đau tăng khi gấp mu bàn chân, giảm khi gấp lòng bàn chân
• Chụp Xquang có thể thấy hình ảnh gai xương gót, ngoài ra còn có thể chẩn đoán loại trừ các nguyên nhân khác gây đau gót chân như gãy xương hoặc viêm xương

• Chụp MRI hoặc siêu âm có thể xác định được tình trạng viêm cân gan chân

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

• Giảm cân nếu thừa cân, béo phì, duy trì cân nặng hợp lý
• Cho chân nghỉ ngơi, giảm hoặc dừng các hoạt động có thể làm tình trạng viêm tăng lên, không đứng quá lâu hay vận động quá nhiều
• Xoa bóp nhẹ nhàng bàn chân mỗi buổi sáng trước khi xuống giường, làm giãn cân gan chân, giảm cảm giác đau khi đặt chân xuống đất
• Mang giày dép đế mềm, không đi chân đất trên nền cứng, có thể sử dụng các miếng lót giày đế mềm để giảm kích thích vùng gan bàn chân
• Hạn chế mang giày cao gót, đế giày dép chỉ nên cao 2-3cm
• Chườm lạnh vào gan bàn chân 3-4 lần/ngày, mỗi lần 20 phút
• Tập luyện các bài tập giúp làm giãn cơ bắp chân và cân gan chân:
  • Bài tập làm giãn cơ bắp chân: Nghiêng người về phía trước, chống hai tay vào tường bằng hai bàn tay, đầu gối bên phía chân đau duỗi thẳng hoàn toàn và bàn chân đặt trên mặt đất, đầu gối chân đối diện ở tư thế gấp. Giữ nguyên tư thế này trong 10 giây, sau đó thư giãn và đứng thẳng người lên. Thực hiện 20 lần cho mỗi bên
  • Bài tập làm giãn cân gan chân: Ngồi gác chân đau lên chân lành. Dùng tay ôm ngang qua các ngón chân của bàn chân đau và kéo về phía cẳng chân cho đến khi cảm thấy căng ở lòng bàn chân. Giữ trong 10 giây. Thực hiện lặp lại động tác 20 lần

• Thực hiện các bài tập 3 lần/ngày, kéo dài trong 8-10 tuần
• Sử dụng thuốc giảm đau thông thường như acetaminophen, và các thuốc chống viêm NSAIDs theo sự hướng dẫn của bác sĩ
• Tiêm corticoid trực tiếp vào cân gan chân cũng là một biện pháp điều trị hiệu quả, giúp giảm đau nhanh chóng
• Phẫu thuật giúp giải phóng cân gan chân là biện pháp điều trị được lựa chọn cuối cùng nếu cơn đau tiếp tục kéo dài trên 6 tháng, không đáp ứng với điều trị thuốc giảm đau, kháng viêm và các phương pháp tập luyện

Nguồn ảnh: Internet

BS. Đào Cao Nhân